Εκείνη την εποχή (1920) στην Κύπρο και στην Δερύνεια επικρατούσε μεγάλη φτώχεια με δύσκολες συνθήκες ζωής. Οι λιγοστοί κάτοικοι του χωριού, οι περισσότεροι από τους οποίους δεν ήξεραν καν γράμματα, ριχνόντουσαν καθημερινώς στην βιοπάλη.
Τηλεόραση, ραδιόφωνο, τηλέφωνο ήταν άγνωστα τότε. Υπήρχε η εφημερίδα αλλά δύσκολα έφτανε στην Δερύνεια. Στην πλησιέστερη πόλη την Αμμόχωστο υπήρχε ένας μόνο δρόμος λιθόστρωτος πλάτους 4 μέτρων περίπου.
Στο χωριό λειτουργούσε πριν από το 1920 ένα Δημοτικό σχολείο και σε αυτό υπηρετούσε ο μοναδικός Δερυνειώτης δάσκαλός του ο Ελευθέριος Ιακώβου. Ο ίδιος φρόντιζε να του φέρνουν από την πόλη της Αμμοχώστου την γνωστή τότε εφημερίδα, ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ.
Το πρώτο καταστατικό και ο ιδρυτής του συλλόγου Ελεύθεριος Ιακώβου Μοντάνιος.
Τα βράδια ο δάσκαλος ενημέρωνε στα καφενεία του χωριού τους Δερυνιώτες, οι οποίοι τον άκουγαν με ιδιαίτερη προσοχή και έτσι φούντωνε τo ενδιαφέρον για μάθηση. Ο νόμος τότε απαγόρευε συγκεντρώσεις πέραν των πέντε ατόμων και έτσι ο δάσκαλος του χωριού εισηγήθηκε τη δημιουργία αναγνωστηρίου κάτι που έγινε πραγματικότητα.
«Ελάτε να κάμουμε τζαί ένα σχολείο για τους μεγάλους», έλεγε ο δάσκαλος.
Την 1η Δεκεμβρίου 1920 στάλθηκε στην Διοίκηση Αμμοχώστου αίτημα υπογεγραμμένο από 20 ανθρώπους για την ίδρυση συλλόγου υπό την επωνυμία «Αναγνωστήριον η Ομόνοια». Ήταν ένα ιστορικό γεγονός.
Το μεγάλο όραμα του δασκάλου Ελευθέριου Ιακώβου Μοντάνιου γίνεται πραγματικότητα και ο νεοϊδρυθείς σύλλογος έμελλε να διαδραματίσει τον σημαντικότερο ρόλο στην πολιτική, πολιτιστική και κοινωνικοοικονομική ανάπτυξης της Δερύνειας.
Το οίκημα της Αναγέννησης Δερύνειας σε παλαιότερη φωτογραφία και πίσω από αυτό γραφικό της γήπεδο (1981 διεθνής φιλικός αγώνας με την κινεζική Φούτζιαν)
Η ανταπόκριση που βρήκε ήταν αρκετά μεγάλη και ουσιαστική. Ήταν βέβαια και ο πρώτος Πρόεδρος του αναγνωστηρίου. Τα πρώτα μέλη της πρώτης επιτροπής ήσαν οι: Παύλος Καράγιωρκης, Δημήτρης Κοτσιώνης, Χ’Αναστάσης Αρέστη, Χρίστος Ττουλή Κατούρη, ΠαπαΚυριάκος Συμεού και Γεώργιος Χ’Γιάννη Ξιούρος.
Δεν υπάρχουν πολλές μαρτυρίες που να μιλάνε για την ύπαρξη συλλόγων σε μικρά χωριά της Κύπρου. Ας εξαιρεθεί το Τρίκωμο όπου είχε από το 1900 τον Σύλλογο «Νέος Αιών Τρικώμου» και μερικά χρόνια πριν, το 1911, είχε ιδρυθεί στην Αμμόχωστο το «Αναγνωστήριο η Ανόρθωσις» από το οποίο πάρθηκαν τα άρθρα του καταστατικού του και γράφτηκε το καταστατικό του συλλόγου της Δερύνειας.
Το ιστορικό καταστατικό
Συνέστη εν Δερυνεία και υφίσταται από της πρώτης Δεκεμβρίου 1920 Αναγνωστήριον εν Δερυνεία υπό την επωνομασίαν η «Ομόνοια»
Σκοπός τούτου είναι η ηθική και πνευματική προαγωγή των μελών αυτού μεθ΄αρμονικής προς ταύτα σωματικής διαπλάσεως.
Αυτά είναι τα δύο πρώτα άρθρα του πρώτου καταστατικού το οποίο σώζεται μέχρι σήμερα.
Στο τρίτο άρθρο γίνεται αναφορά περί οργανώσεως θεατρικών παραστάσεων, εορτών, εκδρομών και καταρτισμού ομάδων αγωνιστικών παιδιών ως ποδοσφαίρου, πετοσφαίρας και αγωνισμάτων στίβου.
Χρώματα του συλλόγου καθιερώθηκαν το πράσινο και το άσπρο που συμβολίζουν την ομόνοια και την ελπίδα και έμβλημα ο ανατέλλων ήλιος.
100 χρόνια κυπριακό βόλλεϋ
Με την ίδρυση του συλλόγου Ομόνοια Δερύνειας που αργότερα το 1956 μετονομάστηκε σε Μορφωτικός Σύλλογος Αναγέννηση Δερύνειας, αρχίζει ουσιαστικά και το βόλλεϋ στην Κύπρο το οποίο συμπληρώνει 100 χρόνια ζωής. Δερύνεια, η γενέτειρα του κυπριακού βόλλεϋ.
Στους αγγλικούς στρατώνες βλέπουμε τους Δερυνιώτες εργάτες που δούλευαν εκεί να παρακολουθούν με δέος τους άγγλους στρατιώτες να παίζουν και βόλλεϋ στις ελεύθερες τους ώρες και όταν επέστρεφαν στα σπίτια τους στο χωριό μετέφεραν την ιδέα να παίξουν και αυτοί βόλλεϋ δημιοργώντας και το δικό τους γήπεδο εκεί στις λουλουδιές που εβρίσκονταν πίσω από το τωρινό οίκημα του συλλόγου. Έτσι ξεκίνησε το βόλλεϋ στην Κύπρο!!!
Στην Κύπρο το άθλημα του βόλλεϋ φέρεται να το δίδαξε από το 1923 και μετά ο Αναστάσης Οικονομίδης όταν επέστρεψε στο νησί από την Ελλάδα (το βόλλεϋ άρχισε από την Σμύρνη και τον Πανιώνιο το 1922, πριν την καταστροφή) και ανέλαβε τις προπονήσεις του σωματείου της Ανόρθωσης. Το άθλημα ξεκίνησε στην πόλη και επαρχία Αμμοχώστου και αργότερα εξαπλώθηκε παντού σε όλη την Κύπρο. Οι πρώτες ομάδες που άρχισαν να το καλλιεργούν ήσαν η Ομόνοια Δερύνειας, η Ανόρθωσις, και το ΑΠΟΕΛ.
Η Αναγέννηση Δερύνειας σε πλήρη παράταξη το 1976 και αριστερά απόσπασμα από τον τελικό του 1977.
Η Αναγέννηση Δερύνειας συμμετέχει στις εκδηλώσεις του βόλλεϋ κάθε χρόνο στα αθλητικά δρώμενα της Κύπρου και το 1976 γίνεται μεγάλη, καταφέρνει με προπονητή μια μεγάλη μορφή τον Βάσο Μιχαήλ να δημιουργήσει μια σπουδαία ομάδα και να διακρίνεται στο πρωτάθλημα ενώ στο κύπελλο αναδείχθηκε δύο φορές κυπελλούχος νικώντας σε διαδοχικούς τελικούς το 1976 και 1977 τον Ολυμπιακό Λευκωσίας στο στάδιο ΓΣΠ με το ίδιο σκορ 3-2.
Ήταν η χρυσή εποχή εκείνης της μεγάλης ομάδας και το σλόγκαν Δερύνεια = Πετόσφαιρα, Πετόσφαιρα = Δερύνεια το οποίο κοσμεί τώρα την αίθουσα της Δερύνειας, δεν ήταν διόλου τυχαίο.
Το όραμα συνεχίζεται… Χρόνια πολλά Αναγέννηση Δερύνειας , χρόνια πολλά και στο κυπριακό βόλλεϋ.
Λεζ: Οι παίκτες της σπουδαίας ομάδας της Αναγέννησης του 1976 ακούνε τον προπονητή τους Βάσο Μιχαήλ, μαζί τους και η νεοσύστατη τότε γυναικεία ομάδα.
